RÖPORTAJ: Ayşe Engez/ ayse@sagliktayenilikler.com
Romatem Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi Romatoloji Uzmanı Dr. Tuğrul Mert Kıvanç’a romatizmal hastalıklar ile ilgili merak ettiklerinizi sorduk.
Romatizmal hastalıklar nelerdir? En sık hangileri görülür?
Romatizmal hastalıklar, bağışıklık sisteminizin eklemlerinize, kaslarınıza, kemiklerinize ve organlarınıza saldırmasına neden olan otoimmün ve iltihaplı hastalıklardır. Romatizmal hastalıklar tanımının içinde 200’e yakın hastalık vardır.
- Romatoid Artrit (RA),
- Spondiloartropatiler (SpA) (Ankilozan Spondilit (AS), Sedef Romatizması (PsA), Reaktif Artrit ve İltihaplı Barsak Hastalığına bağlı artritler gibi),
- Bağ Doku Hastalıkları (Sistemik Lupus Eritematoz ve Sjögren Sendromu vb).
Behçet Hastalığı, Ailesel Akdeniz Ateşi (FMF) ve Gut gibi hastalıklar en sık görülen romatizmal hastalıklar arasında yer alıyor.
Romatizmal hastalıklar daha çok kimlerde görülür? Genetik faktörler ve yaş etkili mi?
Romatizmal hastalıklar her yaşta herkesi etkileyebilir. Örnek vermek gerekirse:
- Osteoartrit yaşlı kişilerde daha yaygındır.
- Romatoid artritli çoğu insan kadındır.
- Gut erkeklerde daha yaygındır.
- Skleroderma kadınlarda daha yaygındır.
- Lupus, kadınları erkeklerden yaklaşık 8 ila 10 kat daha fazla etkiler.
- Ankilozan spondilit erkeklerde daha yaygındır.
Birçok romatizmal sorunda genetik faktörler söz konusudur.
Romatizmal hastalıkların tanısı nasıl konulur?
Romatizma Hastalıkların hizmetlerini bir Romatolog (Romatoloji uzmanı) sunar. Romatolog, eklem iltihapları ve diğer romatizmal hastalıkların tanısı ve tıbbi tedavisi konusunda uzman olan doktordur.
Öncelikle, Romatoloji uzmanı tıbbi geçmişi ve şikayetlerin öyküsünü sorgular ve anamnez alır. Ardından Fizik Muayene üzerinde durur, eklemleri fiziksel olarak incelememenin yanı sıra, tüm vücudu etkileyebilecek sistemik bulgulara dikkat eder. Çoğu zaman, iltihaplı romatizmaya kesin tanı koymak için tek bir test yeterli değildir. Klinik bulguları doğrulamak için ve tanıyı kesinleştirmek için Romatolog bir çok kan testi veya görüntüleme testleri (Röntgen, Ultrason veya MR) isteyebilir.
Tedavisinin Başarılı Olması İçin Ne Gerekmektedir?
Romatizmada tedavinin başarılı olması için erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis için uzun bir tetkik süreci ve hastanın takip edilmesi gerekir. Çünkü belirtiler, şikayetlerin azaldığı dönemde veya arttığı dönemde değişir. Tedavi şekli kişiden kişiye değişir ve her hastaya farklı tedavi uygulanmalıdır. Kronikleşmiş hastalıklar sonucu uzun süren tedavi uygulaması gerekebilir. Doktor kontrolünde yapılan ilaç tedavisi ve fizik tedavi sonucu hastalık tamamen yok edilemez ama ilerlemesi durdurulur ve ağrı kesilerek hastanın yaşamı daha kolay hale getirilir.
Tedavide hastanın ağrısını kesecek, hastalığın durdurulmasını sağlayacak ya da şişliği azaltacak ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar romatizma sonucu oluşan iltihabı etkiler. Ayrıca hastada görülen diğer bulguları ortadan kaldırmak için kas gevşetici, vitamin takviyesi, tansiyon düşürücü ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar bol suyla birlikte alınmalıdır. Ayrıca yan etkisi olup olmadığına (bazı ilaçlar gebeliği önleyebilir) dikkat edilmelidir. Romatizma tedavi yöntemleri içerisinde ilaç tedavisi, eklem içi enjeksiyonları, fizik tedavi ve ameliyat da vardır.
Romatoloji uzmanın görevi ve hizmetinin en önemli hususu hangi tedavi yöntemin, ne zaman, hangi yolla ve ne kadar süreyle uygulanmasını yönetmektir. Dolayısıyla, tedavi seçenekleri bir Romatoloğun doğrultusunda gerçekleşmesinde fayda vardır
Romatizmal hastalıkların tedavisinde hangi yöntemler kullanılıyor? Hastalık tamamen geçiyor mu?
Genelde iltihaplı romatizmayı tamamen iyileştiren bir tedavi yoktur, ancak hastalığı uyku moduna (remisyona) sokup, eklem ağrılarını azaltıp hayat kalitesini artıran birçok tedavi vardır. Romatizma uzmanın önceliği her zaman vücuttaki iltihaplanmayı azaltmak ve önlemeye yöneliktir. İltihabı azaltmak hem eklem hem de iç organ kalıcı hasarını önlemeye yardımcı olur. İltihaplı romatizma tedavisinde farklı ilaçlar ve çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlardan bazıları;
- Kortizon ve Kortizon içermeyen anti-enflammatuar (iltihap önleyici) ilaçlar,
- Hastalığın seyrini değiştiren klasik İltihaplı romatizma ilaçları (DMARD’lar): özellikle Sulfasalazin, Hidroksiklorokin ve Metotreksat içeren ilaçlar,
- Biyolojik Ajanlar (bDMARD’lar): Bu yeni nesil romatizma ilaçları genelde klasik romatizma ilaçlarına yanı vermeyen insanlarda kullanılmaktadır ve iltiahplanmaları azaltmada çok etkilidir,
- Tamamlayıcı Tıp Yöntemleri (örneğin Ozon Tedavisi, Lazer Tedavileri)
- Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ve FTR uzmanı gözetiminde yapılan Pilates, Hidroterapi, Aqua/Havuz Tedaviler ve Egzersiz türleri,
- Özel Beslenme
