Prof. Dr. Nevma Atay Madanoğlu
Odyoloji Uzmanı
Academic Hospital Odyoloji Merkezi
http://www.academichospital.com.tr
Gürültü nedir?
Gürültünün genel tanımını rahatsız eden, istenmeyen sesler olarak yapabiliriz. Odyoloji biliminde ise devamlı-sabit, zaman içinde azalıp çoğalan, belirli aralıklarla gelen-kesikli, patlama gibi gürültü işitme kaybına neden olabilecek yüksek şiddetteki, geniş spektrumlu seslerdir. Gürültü yüksek şiddetli pulsatif olarak sınıflandırılır.
Gürültünün şiddeti kadar maruz kalınan sürede işitme kaybı oluşmasında etkendir.
İşitme kaybına neden olabilecek gürültü, ‘sound-level-meter’ aleti ile A skalasında ölçülür veya işitsel-dosimetre denilen gürültüye maruz kalınan sürede kişilerin üzerlerine takılan aparatlarla yapılır.
Sadece gürültü miktarı verilerek işitme kaybına neden olup olmayacağını belirtmek yanlıştır.
Gürültüye maruz kalınan süreninde belirtilmesi gerekmektedir. Bir örnek verecek olursak, 16 saat 82dB SPL şiddetinde gürültüde kalmakla 15 dak. 100dB SPL şiddetinde gürültüde kalmak aynı etkiyi yapar. Her iki şiddet seviyesi belirtilen sürelerde verildiğinde hasar oluşturmayacak maksimum ses şiddetleri olarak tespit edilmiştir.
Gürültüye bağlı işitme eşiği sapmalarını diğer bir deyimle işitme kayıplarını ikiye ayırabiliriz:
Geçici eşik sapmaları ki-gürültüye maruz kaldıktan sonra 2 saat ile 16 saat arasında düzelen çınlama ve duymama şikayeti ile tanımlanır.
Kalıcı eşik sapmaları ise – gürültüye maruz kaldıktan sonra oluşan ömür boyu devam eden işitme kaybı (sensöri-nöral işitme kaybı) ve çınlama ile tanımlanır. Kişiler kulakta oluşan işitme kaybından çok çınlamadan rahatsız olurlar. Bu tip işitme kaybının tıbbi tedavisi yoktur. Kişi gürültüde kalmaya devam ettiği sürede işitme kaybı artış gösterebilir. Kişiyi rahatsız eden ‘çınlamayı’ dış uyaran olmadan kulakta veya kafa içinde ses algılaması olarak tanımlarız. Devamlı gürültüye maruz kalındığında çınlama işitme kaybından sonra oluşur. Her ne kadar çınlama diye tanımlamış olsakta kulaktaki ve kafa içindeki sesin tonu kalında olabilir.
Gürültüye bağlı gelişen işitme kaybını etkileyen bireysel faktörler
Irk, cinsiyet, kulak hastalığı, renk (pigmentasyon, yaş, kronik hastalıklar, genetik altyapı ve sigara alışkanlığıdır.
Gürültünün neden olduğu başka şikayetler var mıdır?
Gürültü aynı zamanda baş dönmesi ve dengesizliğe de neden olabilir.
Bu tip işitme kayıplarında rehabilitasyon önem taşır.
